સોમનાથ મંદિર નો ઇતિહાસ

સોમનાથ મંદિરની સ્થાપના ભગવાન શ્રી શિવ દ્વારા કરવામાં આવી છે. માન્યતા છે કે આ મંદિર દુનિયાના પ્રાચીનતમ અને મહત્તમ શ્રદ્ધાસ્થાનોમાંનું એક છે. વૈદિક કાળથી સોમનાથ મંદિર શિવ પૂજાનું કેન્દ્ર રહ્યો છે અને આ મંદિરમાં ઘણીવાર વિધ્વંસ અને પુનર્નિર્માણ થયું છે.

સોમનાથ નો ઈતિહાસ ભારતીય પ્રાચીન સંસ્કૃતિમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ મંદિર ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાં આવેલું છે અને શિવના પૂજ્ય ધામમાં ગણાય છે. માનવામાં આવે છે કે આ મંદિર રાવણે ભગવાન શિવને પ્રાપ્તિ માટે સ્થાપિત કર્યું હતું.

સોમનાથ મંદિરમાં ધર્મ અને આધ્યાત્મિકતા સાથે જોડાયેલ અનેક કથાઓ છે. પ્રાચીન સમયમાં આ મંદિર પરદેશી આક્રમણોનો સામનો કરવો પડ્યો જેમાં મહમદ ઘોરીનો પ્રસિદ્ધ આક્રમણ પણ સામેલ છે. આ મંદિરની પુનર્સ્થાપના વિવિધ રાજાઓ દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેમ કે વિજયરાજા રાઝા રામ ચંદ્ર અને અન્ય.

વર્તમાન સમયમાં સોમનાથ મંદિરનું પુનર્નિર્માણ 1950માં થાય છે.જે ભારતીય સરકાર દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. આજના સમયમાં સોમનાથ મંદિર હજારો શ્રદ્ધાળુઓ અને પ્રવાસીઓ માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે.

સોમનાથ મંદિરની સ્થાપના દિવસ ૧૫મી શ્રાવણ માસની સુમેળમાં આવે છે.જે લગભગ શ્રાવણ માસમાંના પ્રથમ ષટક મળે છે. આ મંદિરમાં ભગવાન શિવનું પ્રતિષ્ઠાન છે અને તે ભારતના પ્રાચીન તીર્થોમાંથી એક માનવામાં આવે છે. તેમ છતાં તારીખોમાં ફેરફાર થઈ શકે છે.કારણ કે આ મંદિરનો ઇતિહાસ ઐતિહાસિક ઘટનાઓ અને પુરાણો સાથે સંકળાયેલ છે.

સોમનાથ મંદિર ભારતના ગુજરાત રાજ્યમાં આવેલા છે અને આ મંદિર દેવતાઓના પ્રાચીન અને મહાન મંદિરોમાં એક માનવામાં આવે છે. તેની વિશેષતાઓમાં શામેલ છે:

1. પુરાતન વૈભવ: આ મંદિર ભારતના પહેલા જયી કાંઠાની મુલાકાતનું સ્થાન માનવામાં આવે છે.

2. એશ્વર્ય અને કલ્પના: સોમનાથ મંદિરમાં આવતી જતાં લોકો માટે શાંતિ અને આધ્યાત્મિક ઉન્નતિની અનુભૂતિ થાય છે.

3. પ્રાચીન ઈતિહાસ: આ મંદિરનું ઇતિહાસ અનેક સાલોથી ચાલતું આવ્યું છે અને આ એક પૌરાણિક વાર્તામાં સંકળાયેલું છે.

4. આર્કિટેક્ચર: મંદિરનો ડિઝાઇન અને શિલ્પ કલા ઉચ્ચ સ્તરના છે. જે લોકોને આકર્ષિત કરે છે.

5. પૂજા અને પરંપરા: અહીં શુભ સમયે વિશાળ સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓની ભીડ થાય છે અને અહીંની પૂજાઓ અને પરંપરાઓ અનોખી છે.સોમનાથ મંદિર હિન્દુ ધર્મમાં ખૂબ જ મહત્વનું સ્થળ છે અને ભક્તો માટે આધ્યાત્મિકતાનું કેન્દ્ર છે.

સોમનાથ મહાદેવ શિવલિંગ એ સોમનાથ મંદિરનો મુખ્ય આકર્ષણ છે. આ શિવલિંગનું વિશેષ મહત્વ અને ઉન્નતિની કથા છે:

1. જ્યોતિર્લિંગ: સોમનાથ મંદિર ભારતના 12 જ્યોતિર્લિંગમાં એક માનવામાં આવે છે, જેનું મહત્વ હિન્દુ ધર્મમાં વિશેષ છે.

2. પ્રાચીનતા: આ શિવલિંગની સ્થાપના પરંપરા અનુસાર મહાદેવને સમર્પિત છે. અને તે પ્રાચીન સમયથી પૂજાવિધિઓમાં રહેલું છે.

3. વિશ્વસનીયતા: આ શિવલિંગની વિશેષતા એ છે કે તે લોહીના ભાગથી બનાવાયું છે. જેનું મહિમા અને શક્તિ વધારે છે.

4. કથા: માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શ્રાવે આ શિવલિંગને પૃથ્વી પર પોણા માટે મહાકાલથી બાંધ્યું હતું.

5. પૂજા પદ્ધતિ: અહીંની પૂજા વિધિઓમાં ખાસ મહત્વ છે. અને શ્રદ્ધાળુઓ અહીં પોતાનું શ્રદ્ધાનિષ્ઠા અને ભક્તિ દર્શાવવા માટે આવતા રહે છે.સોમનાથ મહાદેવ શિવલિંગનું સ્થાન મહાત્મ્ય અને ભક્તિનું કેન્દ્ર છે.

હમીરજી ગોહિલ જે એક નાયક તરીકે જાણીતા હતા. તેઓને સોમનાથ મંદિરની રક્ષા માટે યાદ કરવામાં આવે છે. સોમનાથ મંદિરનું ભૂતકાળમાં બહુ મોટું મહત્વ હતું અને તે હિંદુ ધર્મના મુખ્ય મંદિરોમાંથી એક માનવામાં આવતું હતું.

હમીરજી ગોહિલએ મંદિરની સુરક્ષા માટે આત્મશક્તિ અને શૂરવીરતા દર્શાવી. તેમના સમયમાં મુસ્લિમ આક્રમણો સામેની લડાઈઓમાં તેમણે તેમનાં લોકો અને મંદિરની રક્ષા માટે મહાન યોગદાન આપ્યું. તેમણે ખ્રિસ્તી સેનાનો સામનો કરી શકવા માટે સમગ્ર નાગરિકોને એકત્રિત કર્યું હતું જેના પરિણામે તેમને આ સ્મારકની સુરક્ષા કરવામાં સફળતા મળી.આ ઘટનાએ હમીરજીની શૂરવીરતા અને સમર્પણને દર્શાવ્યું જે હજી સુધી લોકોના દિલમાં જીવી રહ્યા છે.

સોમનાથ મંદિર ભારતમાં સ્થિત એક પ્રખ્યાત મંદિર છે. જે ગુજરાત રાજ્યના સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાં આવેલી છે. અહીંની કેટલીક વિશેષતાઓ:

1. ઇતિહાસ: સોમનાથ મંદિરનું પૌરાણિક મહત્વ છે અને માનવામાં આવે છે કે આ મંદિરની સ્થાપના પ્રાચીનકાળમાં થઈ હતી. તે એક મહત્વપૂર્ણ શિવ મંદિર છે.

2. આર્કિટેક્ચર: મંદિરનું નિર્માણ અદભૂત બાંધકામ અને શિલ્પકામ સાથે કરવામાં આવ્યું છે.જેમાં એક વિશાળ શિવલિંગ છે.

3. અવિરત પુનર્નિર્માણ: સોમનાથ મંદિરનો ઇતિહાસ અનેક વખત ધ્વંસ અને પુનર્નિર્માણનો છે. જેમાં ગુજરાતના સોલંકી રાજાઓ અને મહારાણા પ્રતિપાળ દ્વારા પુનઃસ્થાપન કરવામાં આવ્યું હતું.

4. પૂજા અને ઉત્સવ: દર વર્ષે અહીં અનેક ઉત્સવો યોજવામાં આવે છે.જેમાં મહાશિવરાત્રી ખાસ મહત્વ ધરાવે છે.

5. આધુનિકતા: 1951માં જોધપુરના મહારાજા દલપતસિંહ દ્વારા મંદિરનું પુનઃનિર્માણ કરવામાં આવ્યું જે આધુનિક બાંધકામની શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ છે.

6. આસપાસનું પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય: મંદિરની આસપાસનું વિસ્તારમાં સુંદર દરિયો અને નદર છે. જે તેને વધુ આકર્ષક બનાવે છે. સોમનાથ મંદિર ભારતીય સાંસ્કૃતિક વારસાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે અને યાત્રિકોને આકર્ષે છે.

સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે સોમનાથ મંદિરની પુનરક્થા માટે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી. 1947માં ભારતની સ્વતંત્રતા પછી સરદાર પટેલે આ મંદિરનું પુનર્નિર્માણ કરવાનું સૂચન કર્યું જે ઇતિહાસમાં વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. તેમણે કહ્યું કે આ મંદિર ભારતના સમૃદ્ધ અને શક્તિશાળી ભવિષ્યનું પ્રતિક છે.

મંદિરનું પુનર્નિર્માણ 1950માં શરૂ થયું અને 1951માં સમર્પિત કરવામાં આવ્યું. સરદાર પટેલે આ પ્રસંગે જણાવ્યું હતું કે સોમનાથ મંદિરને બળ આપવું એ સાંસ્કૃતિક એકતાનું પ્રતીક છે અને તે દેશની સંસ્કૃતિ અને વારસાનો અભિમાન છે.

મહમદ ગઝનીએ સોમનાથ મંદિર પર પ્રથમ વખત 1025 ઇસવીમાં ચડાઈ કરી હતી. તેણે આ મંદિરે પોતાનું પ્રભુત્વ સ્થાપિત કરવા અને તેના ભ્રમણમાં ધન-સંપત્તિ લૂટી લેવા માટે હુમલો કર્યો હતો. ગઝનીએ મંદિરને ધ્વસ્ત કરી દીધું હતું.અને આ ઘટનાએ ભારતના ઇતિહાસમાં મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે.

મહમદ ગઝનીના આ હુમલા પછી સોમનાથ મંદિર ઘણીવાર નવા સર્જનો અને પુનર્નિર્માણનો સામનો કરતું રહ્યું. આ ઘટનાનો ભારતીય ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિ પર લાંબો અને ઊંડો પ્રભાવ પડ્યો.

સોમનાથ મંદિરને કેટલાક વખત તોડવામાં આવ્યું હતું. મુખ્યત્વે આ ચાર પ્રસંગોમાં તે તોડવામાં આવ્યું:

1. મહમદ ગઝ્ની (1024): ગઝ્ની પંસેંગી દ્વારા સોમનાથ મંદિર પર હુમલો કરવામાં આવ્યો અને તે તોડવામાં આવ્યું.

2. મહમદ તૂઘલક (14મી સદી): બીજા વાર માં તૂઘલક શાસકોએ પણ મંદિરે હુમલો કર્યો.

3. અફઘાન શાસકો: કેટલાક અન્ય અફઘાન શાસકો દ્વારા પણ મંદિરને તોડવાની અને પુનઃસ્થાપનાના પ્રયત્નો કરવામાં આવ્યા.

4. મૂળ વાર્તા: શ્રી વિક્રમશિલા, મુઘલ શાસકો દ્વારા પણ મંદિરને આંચકો આવ્યો.

આ આક્રમણો બાદ ભારતીય શાસકોએ મંદિરને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. 1951 માં નેહરુ સરકાર દ્વારા મંદિરનું નવું નિર્માણ થયું.

સોમનાથ મંદિરમાં મુખ્યત્વે નીચેના તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે:

1. મહાશિવરાત્રી: આ તહેવાર સિદ્ધિ અને ભક્તિનો પ્રતીક છે જેમાં વિશેષ પૂજાઓ અને આરતી કરવામાં આવે છે.

2. જાહેર નમજૈત: આ તહેવારમાં ભગવાન શિવની પૂજા અને ભજન-કીર્તનનું આયોજન થાય છે.

3. દેવોનુ ભક્તિ સમારોહ: આ પ્રસંગે મંદિરમાં વિશેષ ભક્તિ સંગીત અને કાર્યક્રમો યોજાય છે.

4. અક્ષય ત્રિતી્યા: આ દિવસે મંદિરમાં વિશેષ પૂજાઓ કરવામાં આવે છે.

આ ઉપરાંત નવરાત્રી દિવાળી અને અન્ય તહેવારો પણ ઉજવવામાં આવે છે.

સોમનાથ મંદિરમાં મુલાકાત લેતા લોકો માટે કેટલાક મુખ્ય જોવાલાયક સ્થળો છે‌.

1. સોમનાથ મંદિર: પ્રખ્યાત જ્યોતિર્લિંગ સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક મહત્તા ધરાવતું.

2. ગૌતમ રુદ્રજી મંદિર: શિવના ભગવાનના અન્ય એક રૂપનું પૂજન.

3. કલ્પીદી મંદિર: અક્ષય તૃતીયાના દિવસે થતો ખાસ મેળો.

4. મહા દેવી મંદિર: માતાની આરાધના માટેનું એક મહત્વપૂર્ણ સ્થળ.

5. સીપા ઝીલ: એક સુંદર ઝીલ, જ્યાં પ્રવાસીઓ માટે આરામ કરવા માટે સ્થળ છે.

6. સોમનાથ સાંસકૃતિક સંકુલ: આ સ્થળે શૈલીઓ, શિલ્પો અને ઇતિહાસ પર ધ્યાને કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે.આ સિવાય સોમનાથના દરિયા કાંઠે પણ સુંદર દ્રશ્યો માણી શકાય છે.

સોમનાથ જિલ્લામાં ફરવા માટે અનેક આકર્ષક સ્થળો છે.

1. સોમનાથ મંદિ્ર: પ્રખ્યાત જ્યોતિર્લિંગ અને હિંદુ ધર્મનું પવિત્ર સ્થળ.

2. પ્રભાસપાટણ: સુંદર સમુદ્ર તટ અને પુરાતન સ્થળો સાથે.

3. રિવર કુમેરુ: આકર્ષક નદીનું દ્વાર.

4. ગિર નેશનલ પાર્ક: એશિયન સાથીના કાંઠે આવેલું છે.

5. જલંદર મંદિર: પ્રાચીન ઐતિહાસિક મંદિર

6. શ્રીકૃષ્ણ મંદિર: દ્વારકા શહેર નજીક આવેલું આ ઉપરાંત આ વિસ્તારમાં સુમણાના સ્થળો અને નેચરલ બ્યુટી પણ મુલાકાત માટે યોગ્ય છે…..