વિરપુર ગુજરાત રાજ્યના રાજકોટ જિલ્લામાં આવેલું છે. આ ગામ ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ સંત જલારામ બાપાના જન્મસ્થળ તરીકે જાણીતું છે. મુખ્યત્વે રાજકોટથી આશરે 50 કિ.મી. દૂર ઉત્તર-પૂર્વ તરફ સ્થિત છે.અને તીર્થયાત્રીઓ માટે એક મહત્વનું સ્થાન છે.
જલારામ નો જન્મ ઈ.સ. 1856 કારતક સુદ સાતમ ના દિવસે લોહાણા કુળમાં થયો હતો પિતાનું નામ પ્રધાન ઠક્કર અને માતાનું નામ રાજબાઈ હતું. જલારામને નાનપણથી જ તેઓ પ્રભુભક્તિ અને સેવા કરતા સંસારમાં મન ન હોવા છતાં જલારામના લગ્ન 16 જ વર્ષની વયે વીરબાઈ સાથે થયા વીરબાઈ પણ જલારામની જેમ સંસારથી વિરક્ત થઈ બન્ને દીનદુઃખિયાની સેવામાં જોડાઈ ગયા. રાતને દિવસ સમાજસેવામાં લાગ્યા રહેતા.તેથી તેમના પિતા તેમને ઘરબાર કરી દે છે.
ચાલતાં ચાલતાં જલારામ ફતેપુર ના ભોજા ભગત પાસે પહોંચે છે,અને ભોજા ભગતને પોતાના ગુરુ ધારણ કરે છે.ભોજા ભગત ગુરુ મંત્રમાં શ્રી રામનું નામ અને માળા આપી.આશીર્વાદ આપ્યા કે તું સાધુ સંતોની સેવા અને જરૂરિયાતમંદ લોકોને ભોજન કરાવજે.ત્યારથી જલારામે સદાવ્રત ચાલુ કર્યું. જે આજે પણ અવિરતપણે ચાલુ છે.
જલારામ બાપાના પિતા પ્રોહિત હતાં અને તેઓ નાની ઉંમરમાંથી જ ધાર્મિક રીતે નિષ્ઠાવાન અને દયાળુ સ્વભાવ ધરાવતા હતા. તેમના માતાનું નામ બાબા લાલુબા અને પિતાનું નામ પ્રતાપજી થક્કર હતું. તેઓ વિવાહ પછી પણ સન્યાસી જીવનની તરફેણમાં રહ્યા જે તેમને તેમની પત્ની વિરણબાઈની મંજુરીથી મળી.
જલારામ બાપાએ ધાર્મિક શિક્ષણ તેમના ગુરુ સૂરપુરાના સંત શ્રી રાઘવદાસજી પાસેથી મેળવ્યું. ગુરુની શીખણ અનુસાર જલારામ બાપાએ ભોજન અને આશ્રયની સેવાઓ શરૂ કરી. તેમણે જીવનભર ભક્તો અને ગરીબો માટે અન્નક્ષેત્ર ચલાવ્યું જેમાં કોઈ પણ જાત ધર્મ કે વર્ગનો ભેદભાવ વગર ભોજન મળી રહેતું હતું.
જલારામ બાપાનું જીવન ઘણી ચમત્કારોની વાર્તાઓથી ભરેલું છે. તેઓ માનતા હતા કે ભગવાનની સેવા જ સાચું ધ્યેય છે. તેમની દયા અને ભક્તિથી પ્રેરાઈને લોકોએ તેમને સંત તરીકે માન્યતા આપી.
જલારામ બાપાએ 23 ફેબ્રુઆરી 1881ના રોજ જીવલોક છોડ્યો. તેમનું વૈકુંઠવાસ બાદ પણ તેમના અનુયાયીઓમાં તેમની ખ્યાતિ અને માન્યતા યથાવત છે.વિરપુરમાં તેમના મંદિરનું અસ્તિત્વ આજે પણ છે. જ્યાં લાખો ભક્તો તેમની સેવા અને શાંતિ માટે આવતા રહે છે.
જલારામ બાપાનું અન્નક્ષેત્ર ગુજરાત રાજ્યના રાજકોટ નજીક આવેલા વીરપુર ગામમાં આવેલું છે. જલારામ બાપા ભારતીય સંત અને ધર્મગુરુ હતા અને તેઓએ સેવાભાવના અંતર્ગત દરરોજ ભક્તોને અન્નદાન કરવાની પરંપરા શરૂ કરી હતી.
અન્નક્ષેત્રની સ્થાપના જલારામ બાપાના જીવનકાળમાં થઈ હતી અને એથી જ આજ સુધી આ સેવા કાર્ય સતત ચાલી રહ્યું છે. દરેક ભક્ત કે યાત્રાળુ જે વીરપુરની મુલાકાત લે છે. તે આ અન્નક્ષેત્રમાં ભોજન મેળવી શકે છે. આ સેવા મફત છે અને કોઈ ભેદભાવ રાખ્યા વગર સૌને અન્ન આપવામાં આવે છે.
આ અન્નક્ષેત્રને જલારામ બાપાના આશિર્વાદ અને ભક્તોની સેવા ભાવનાથી સતત વટાન મળી રહ્યો છે. વીરપુરના અન્નક્ષેત્રમાં દરરોજ હજારો લોકોને ભોજન અપાય છે.અને તે ત્યાં ભક્તિ માનવતાવાદ અને સદભાવનાનું પ્રતીક છે.
જલારામ ને સ્વામીના આશીર્વાદ ગુજરાતમાં પ્રચલિત અને આસ્થાપૂર્ણ છે. જેનો અર્થ છે કે કોઈ વ્યક્તિ પર જગતના તાત જલારામ બાપા અને ભગવાનના આશીર્વાદ છે. જલારામ બાપા એક લોકપ્રિય સંત હતા જેઓની દયા સેવા અને ભક્તિ માટે યાદ કરવામાં આવે છે.
જલારામ બાપા અને વીરબાઈ ની કસોટી એક પ્રસંગ સાથે જોડાયેલી લોકકથા છે.જે ભક્તિ ધર્મ અને તેનાથી મળતી પરિક્ષાઓનું પ્રતિક છે. જલારામ બાપા ગુજરાતના વિરપુર ગામમાં જન્મેલા સંત હતા. જેમણે લોકોની સેવા અને ભક્તિનો માર્ગ અપનાવ્યો હતો.
એકવાર ભગવાનની પરિક્ષા લેવામાં આવી હતી જેમાં વિષ્ણુના અવતારના રૂપમાં એક તિરથયાત્રી બાપાના દરીડ્રા વેશમાં તેમના ઘર પર ભિક્ષા માંગવા આવ્યા. તે સમયે જલારામ બાપાના ઘરમાં બહુ જ ઓછો અનાજ અને ખાદ્યસામગ્રી હતી. પણ તેમના આત્માને રાહત ન થઇ અને જલારામ બાપાએ બિનાં સંકોચે બધું જ ભિક્ષામાં આપી દીધું.
વીરબાઈ જલારામ બાપાની પત્ની પણ જલારામ બાપાની આ સેવા અને ત્યાગમાં સંપૂર્ણ રીતે સમર્પિત હતી. તેમણે પણ વિષ્ણુનો મહિમા ઓળખી તેમની સાથે સહકાર આપ્યો. આ કસોટી દરમિયાન તેમને પણ પોતાના પરિવારમાં ખાદ્ય વસ્તુઓની તંગીનો સામનો કરવો પડ્યો પણ તેમ છતાં તેમણે માનવીય સેવા અને ધર્મનું પાલન કરી પોતાનું સર્વસ્વ ત્યાગ કર્યું આ પ્રસંગથી બાપાની પરીક્ષા પૂર્ણ થઈ અને એમણે અનંત કૃપા પામીને સમાજમાં અમર થઈ ગયા.
જલારામ બાપાનું નામ તેમના જન્મના પ્રસંગ સાથે જોડાયેલું છે. જલારામ બાપાનું મૂળ નામ જલાભાઈ હતું. તેમના માતા-પિતા પ્રભુના પરમ ભક્ત હતા જેનું પ્રભાવ જલાભાઈ પર પણ પડ્યું. જલાભાઈ યુવાવસ્થામાંથી જ ઈશ્વરભક્તિ અને સેવાભાવના માર્ગે ચાલતા હતા.
જલાભાઈએ વીરપુરમાં સતત દાન અને સેવા કાર્ય શરૂ કર્યું અને લોકોને અન્નદાન કરી આપી લોકોની સેવા કરવી તેમનો મુખ્ય કાર્ય બન્યું. તેમની આ સેવાભાવના અને નિસ્વાર્થ રીતે જીવન બીતાવવાના કારણે લોકો તેમને બાપા તરીકે માનવા લાગ્યા. જલાભાઈ પછી લોકો પ્રેમથી અને ભક્તિપૂર્વક તેમને જલારામ બાપા કહેવા લાગ્યા.
જલારામ બાપા ભક્ત જલારામની જીવનકથા અને તેમના પરચા (ચમત્કાર) ગુજરાતી લોકજીવનમાં ઘણી જાણીતિ છે. જલારામ બાપાનું જીવન સેવા દાન અને પ્રેમ માટે જાણીતું છે. તેમના જીવનકાળમાં અનેક પરચા અને ચમત્કારો થતા હતા જે લોકોમાં આસ્થા અને શ્રદ્ધાનો ભાગ બનેલા છે.
1. અક્ષય તરો: કહેવાય છે કે જ્યારે જલારામ બાપા મોટા થયા તેમણે એક અનાજનો ઝાકળ (ભંડાર) શરૂ કર્યો જેમાંથી અનાજ ક્યારેય ખતમ ન થતા. આ પરચા આજે પણ તેમના શ્રદ્ધાળુઓમાં ઘણી આસ્થા ધરાવે છે.
2. અન્નક્ષેત્ર: જલારામ બાપાએ એક વખત અન્નક્ષેત્ર શરૂ કર્યું હતું જ્યાંથી કોઈ ભૂખ્યું ન જતું. કહેવાય છે કે ભલે શિષ્યોએ કેટલુંયું ખાવું, પરંતુ જલારામ બાપાની ખાણીપીણી કદી ખાલી ન થતી.
3. રામભક્તિ અને રામનો આશીર્વાદ જલારામ બાપા શ્રીરામના ભક્ત હતા અને રામના આશીર્વાદથી તેમણે અનેક ચમત્કારો (પરચા) કરી શક્યા. શ્રીરામે તેમને ભગવાન હનુમાનની મૂર્તિ અને બીજો દૈ
જલારામ બાપાનું અવસાન ૨૫ ફેબ્રુઆરી ૧૮૮૧માં થયું હતું તેઓ ગુજરાતી સંત હતા.જેમણે પોતાના જીવનને સેવા અને ભક્તિ માટે સમર્પિત કર્યું. જલારામ બાપા ખાસ કરીને સાદગી માનવસેવા અને શ્રદ્ધાના પ્રતિક તરીકે ઓળખાતા હતા.