મોઢેરાનું સૂર્યમંદિર

મોઢેરાનું સૂર્યમંદિર વિશે માહિતી:
મોઢેરાનું સૂર્યમંદિર ગુજરાતમાં સ્થિત, પ્રાચીન ભારતીય સ્થાપત્ય અને શિલ્પકલાનો એક ઉત્તમ નમૂનો છે. આ મંદિરમાં મૂળ સૂર્યદેવની આરાધના માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું અને તે 1026માં રાજા ભીમદેવ સોલંકી દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિરના નિર્માણમાં કેટલાક આકર્ષણો છે:

સ્થાપત્યશૈલી: મોઢેરાનું સૂર્યમંદિર મરુ-ગુર્જર શૈલીમાં બનાવવામાં આવ્યું છે, જેમાં અનેક જટિલ શિલ્પો અને કોતરણી વાપરવામાં આવી છે. તે ત્રણ મુખ્ય ભાગોમાં વિભાજિત છે, ગર્ભગૃહ મંદિરનો મુખ્ય હિસ્સો સભામંડપ પ્રાર્થના માટે હોલ અને કુંડ જળાશય. ઘડતર અને શિલ્પો: મંદિરમાં સુંદર શિલ્પો અને કોતરણી છે, જેમાં પ્રાચીન ભારતીય કથા દેવી-દેવતાઓ અને નૃત્યની ભવ્ય મૂર્તિઓ દર્શાવવામાં આવી છે.

આ મંદિર એવું બાંધવામાં આવ્યું છે;
સૂર્યની પ્રકાશ વ્યવસ્થા: આ મંદિર એવું બાંધવામાં આવ્યું છે. કે સવારે સૂર્યના કિરણો સીધા ગર્ભગૃહમાં પ્રવેશે જે સૂર્યની પૂજાનું પ્રતિક છે. પુષ્કરણી કુંડ: આ કુંડ 108 નાના મંદિરોને ધરે છે અને તેની ગોઠવણી આકર્ષક છે. તે મંદિરના મહત્વપૂર્ણ ભાગોમાંનું એક છે અને ભક્તો માટે પવિત્ર સ્થાન માનવામાં આવે છે.
મોઢેરાનું સૂર્યમંદિર યુનેસ્કોની વૈશ્વિક વારસામાં ઉમેરવા માટે જાણીતા સ્થળો પૈકીનું એક છે, અને તેના આર્કિટેક્ચરલ અને ધાર્મિક મહત્વ માટે એ ખુબ જ લોકપ્રિય છે.

૧૧મી સદીમાં સોલંકી વંશના રાજા ભીમદેવ સોલંકી;
મહેસાણા જિલ્લાના બેચરાજી તાલુકામાં આવેલું ગામ છે.મોઢેરા પુષ્પાવતી નદીને કિનારે વસેલું એક પ્રાચીન સ્થળ છે.૧૧મી સદીમાં સોલંકી વંશના રાજા ભીમદેવ સોલંકી (ભીમદેવ પહેલા) શાસનકાળમાં બનાવવામાં આવેલા સૂર્યમંદિરને કારણે જગતભરમાં પ્રખ્યાત છે.

એતિહાસિક સૂર્યમંદિર ક્યારે બન્યું કોણે બનાવ્યું કઈ નદીના કિનારે આસ્પાવતી નદીના કિનારે આવેલું છે મોડેરાનું આ ભવ્ય સૂર્યમંદિર ઇસ્વિસન 1026 માં સોલંકી વંસન કારબસ નામના સાહીત્યગારે તેમના પુષ્તક રાજમાળામાં કરેલો છે મોડેરાનું સૂર્યમંદિર એ ઈર ત્રીજા ભાગમાં આવેલો છે સૂર્યમંદિરના પ્રતમ ભાગમજ સુંદર રામ કૂણ બનાવામાં આવેલો છે, આ કસોભા વધારતો આ કુણ્ડ એ રામ કુણ્ડ કે સૂરીય કુણ્ડ તરીકે પણ ઓડખાયે છે,

અને આ કુંડમાં એવી સરનીચે દરફ રામ કુણમાં આવી શકાય છે અને રામ કુણ્ડથી મંન્દિર પર જોવા માટે પગત્યાની પણ વેવસ કેત્વે ગણપતી શિવ અને શિતળામાતાના મંદિરો છે એક સમય સોલંકી કાળમાં આરામ કુણના પાણીનો ઉપ આતો આપણે રામ કુણની માહેતી મેળવી અને હવે વાત કરીશું સોરીય મંદિરના બીજા એવા મહત્તોપુણ તેમ લાગી રહું છે,

મોઢેરાનું સૂર્યમંદિરને ભારતિય પૂરા તત્વ;
તુર્યો મંદિરના આ બાવંત તંભો પેકી દરેક તંપર વિવિદ દેવી અને દેવતાવ તેમ ગર્બ ગ્રું આ સૂર્યમંદિરના ગર્બ ગ્રુંની લંબાઈ અને પોહળાઈની જો વાત કરીએ તો આ ગર્બ ગ્રું સૂર્યનું પ્રથમ કિરણ આ મંદિરના ગર્બ ગ્રુંમા પોહસ્તુ હતુ જેનાથી આખું ગર્બ ગ્રું પ્રકાઆ મંદિર અને મૂર્તિને ખંડીત કરવવામાં આવી હતી અને પૂજા પણ બંદ કરવવામાં આવી હતી.

મોઢેરાનું સૂર્યમંદિરને ભારતિય પૂરા તત્વ ખાતા દ્વારા સ્વરક્ષિત સ્થાપત્ય જાહેર કરેલ છે,જારે સોમનાથ અને તેની આસપાસના વિષ્તારોને દેશની આક્રમણ કરતા મહમુદ કજનીએ પોતાના કબ્જે કર બનાવાનો નિરણે કર્યો અને આ પ્રકારે મોધેરાના સૂર્ય મંદિરે આકાર લીતો ભારતમાં વિખ્યાત બ્યોગ નથી કરવામ આવ્યો ઈરાની સેલીમાં નિરમેત આ મંદિરને ભીમ દેવે બે ભાગોમાં બનાવડાવીઓ કારી ગરીની વિવિત દેવી દેવતવના ચિત્રો અને રામાયણ અને મહાબારતના પ્રસંગોને કોતર્યા છે,આ સ્થંબોને નીચેની તરફતી જોતા તેવો અસ્ટ કોણાકાર અને ઉપરની તરફ જોતા એ ગોળ દેખાય છે

આ મંદિરનું નિર્માણ કંઈક એ વિરીતે કરવવામે આવી છે કે જેમાં સૂર્યદે થતા સૂર્યની પહેલે આ મંદિર બંધવામાં આવીવ છે વર્તમાન સમેયમાં આ મંદિર ખન્ડેર સ્વરૂપુંમાં છે, પરંતુ તેની સુંદર અને કલાકારીથી ભરપૂર વિભાગ છે હવે ભગ્વાન સૂરેની મૂળ પ્રતિમાં તેના સ્થાની રહી નથી, વસ સંપ્રદાયની વિભિદ મૂર્તિઓની સાથે ગણપતિની મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે ઉત્તળ દિશામાં નટરાજ પૂરાણ અને બ્રમ્હ પૂરાણ અનુસાર મોડિરા નજિકનો વિસ્તાર પ્રાચિન સમેયમાં ધર્મ રણ્યા તત્રી મીત્રો એક્વીશમી સદિના આરંભમાં સૂર્યદેની નવી સપ્તાપદે મોડિરાના સૂર્યમંદિરમાં ઉજવવ માં એક સ્થાપત્ય આવેલું છે,

મોઢેરાનું સુપ્રસિદ્ધ સૂર્યમંદિર ગુજરાત રાજ્યના;
જેને સ્થાનિક રહ્વાસીઓ રાવથી હવા મહલ તરીકે પણ ઓડખે છે, મહિનાના ત્રીજા સાપતામાં દર વર્ષ મોધેરા ન્રુત્ય મહોત્સવ મનવવવમાં આવે છે, આ મહોત્સવ ભારત્ય પરંપરા અને સંસ્ક્રોત્યને દુન્યા સામે ઉજાગર કરવા માટે આયોજીત કરવામાં સૂદાહાડે મોટી શક્યમ સ્રધાડવું તેમે જ એતિહાશિક સ્થડોના સોકીનો અહીં અવશ્ય આવે છે,

મોઢેરાનું સુપ્રસિદ્ધ સૂર્યમંદિર ગુજરાત રાજ્યના મહેસાણા જિલ્લામાં મોઢેરા ગામે આવેલું છે. મોઢેરા સૂર્યમંદિરની આસપાસ ઘણી રસપ્રદ અને આકર્ષક જગ્યાઓ છે જે તમે મુલાકાત લઈ શકો છો. અહીં આ સ્થળોની યાદી છે, મોઢેરા તળાવ (સૂર્યકુંડ): સૂર્યમંદિરની બાજુમાં આવેલું આ તળાવ છે, જેને સૂર્યકુંડ પણ કહે છે. તે શિલ્પકલાનો અદ્ભુત નમૂનો છે અને એમાં ઘણી લઘુ મૂર્તિઓ અને શિલાલેખો જોવા મળે છે.

મોઢેરાથી આશરે 30 કિ.મી. દૂર છે;
રાણીની વાવ – પાટણ: UNESCO વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ તરીકે માન્યતા પામેલા પાટણમાં રાણીની વાવ પણ છે, જે મોઢેરાથી આશરે 30 કિ.મી. દૂર છે. આ વાવ તેના શિલ્પો અને ગર્ભગૃહ માટે પ્રખ્યાત છે. સિદ્ધપુર – માતૃગયા: મોઢેરાથી થોડે દૂર સિદ્ધપુર છે, જ્યાં માતૃગયા કૌશિક વંશના પિતૃઓને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે પ્રસિદ્ધ છે. અહીં ભુજનેશ્વરી માતાનું મંદિર અને પૌરાણિક અગત્ય ધરાવતી સાપરમતી નદી છે.

તારંગા પર્વત: આ એક સુંદર પહાડી સ્થળ છે જ્યાં જયાં જૈન ધર્મના અનુયાયીઓ માટે પવિત્ર તીર્થ છે. પાટણની પાટડી: પાટણનું પાટડી એક આકર્ષક હસ્તકલા કેન્દ્ર છે, જે પોતાની અનોખી પટોલા સાડીઓ માટે જાણીતું છે.અંબાજી: જો તમને વધુ સમય હોય, તો મોઢેરાથી થોડે દૂર અંબાજી માતાનું મંદિર છે, જે ગુજરાતમાં એક પ્રખ્યાત તીર્થસ્થળ છે.આ તમામ સ્થળો મોઢેરાની આસપાસના સુંદર પર્યટન સ્થળો છે…..

Leave a Comment