ગણેશ વિસર્જન સપુણ માહીતી

ગણપતિદાદા ;જેને ગણેશ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે હિંદુ ધર્મના વિદ્યા અને વિઘ્નહર્તા દેવતા છે. તેઓ ભગવાન શિવ અને દેવી પાર્વતીના પુત્ર છે. ગણેશજીનું બાળપણ ખૂબ જ રસપ્રદ અને દીવીય ઘટનાઓથી ભરપૂર છે.

જન્મની કથા ‘અનુસાર દેવી પાર્વતીએ પોતાના પુત્ર તરીકે ગણેશજીનું સર્જન માટીમાંથી કર્યું તે વખતે ભગવાન શિવ તપમાં વ્યસ્ત હતા દેવીઓએ ગણેશજીને પોતાના દ્વાર પર રક્ષા કરવા માટે મૂક્યો જ્યારે શિવજી પરત આવ્યા અને અંદર પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કર્યો ત્યારે ગણેશજીએ તેમને અટકાવ્યા કારણ કે તેઓને જાણ નહોતી કે શિવજી તેમના પિતા છે.

આ કારણે શિવજી ગુસ્સે થઈ ગયા અને તેમના ત્રિશૂલથી ગણેશજીનો મસ્તક છૂરી નાખ્યો દેવી પાર્વતી આથી ખૂબ દુઃખી થઈ. તેના પછી શિવજીએ હાથીના મસ્તક સાથે ગણેશજીને પુનર્જીવિત કર્યા અને તે હાથીના માથા સાથે પુનઃજીવીત થયેલા ગણપતિદાદા તરીકે ઓળખાયા.

ગણેશજીનાં બાળપણની અન્ય કથાઓમાં ;તેમની મસ્ત મિજાજી અને ચતુરાઈ દર્શાવવામાં આવે છે, જેમ કે
ગણપતિદાદાનું વાહન મૂષક ચહેર છે જેને હિંદુ ધર્મમાં ખૂબ જ મહત્ત્વ આપવામાં આવ્યું છે. મૂષકને ગણપતિદાદાનું વાહન તરીકે ચિહ્નિત કરવાનો અર્થ છે કે ભગવાન ગણેશ તમામ પ્રકારની અવરોધો (અડચણો)ને દૂર કરી શકે છે જેમકે ચહેર પોતાની આકારના અને શક્તિના બલ પર ભલે મોટા પર્વતોને પણ પાર કરી શકે છે.

મૂષકને આપણા મનના અનિયમિત’ વિચાર અને ઇચ્છાઓનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. ગણપતિદાદા મૂષક પર આસીન હોવાથી તે દર્શાવે છે કે ભગવાન માનવના મન અને ઇચ્છાઓ પર નિયંત્રણ રાખી શકે છે અને તેને સફળતાના માર્ગ પર લઈ જઈ શકે છે.

હિંદુ પુરાણોમાં પ્રમાણે ગણેશના’ મસ્તક કાપવાનો પ્રસંગ શિવ પુરાણમાં વર્ણવવામાં આવ્યો છે. એવી કથા છે કે દેવી પાર્વતીએ ગણપતિને માટીમાંથી બનાવ્યા હતા અને તેમને આદેશ આપ્યો હતો કે તે જયારે સ્નાન કરે ત્યારે કોઈને અંદર ન આવવા દેવું

ત્યારબાદ ભગવાન શિવ ત્યાં પહોંચ્યા અને અંદર જવાનું પ્રયત્ન કર્યું, પરંતુ ગણેશએ તેમને રોકી દીધા. ગણપતિ શિવજીને ઓળખતા ન હતા. અને શિવજી પણ નથી જાણતા કે તે દેવી પાર્વતીના પુત્ર છે. આથી, શિવજી ગુસ્સે થઈ ગયા અને તેમના ત્રિશૂલથી ગણેશનું મસ્તક કાપી નાખ્યું.

દેવી પાર્વતી આ વાતથી ખૂબ દુખી થઈ. તેઓના દુઃખને શાંત કરવા માટે શિવજીએ એક હાથીના બાળના માથાનું પ્રત્યારોપણ ગણેશના શરીર પર કર્યું, અને તેમને ફરી જીવિત કર્યાં. આ રીતે ગણપતિ હાથીના મસ્તકવાળા દેવ બન્યા.

બાળપણમાં તેમણે કૌશલ્ય અને બુદ્ધિથી વિવિધ વિઘ્નો અને પડકારોને પરાજય આપ્યો.

ગણેશ કે હિન્દૂ ધર્મ ના ભાગવા શિવ ના પુત્ર છે અને માતા પાર્વતીજી, અને ગણેશજી ના બે પત્ની હતા તેનું નામ રિદ્ધિ, સિદ્ધિ હતા.અને તેને બે પુત્ર હતા લાભ અને શુભ

હિન્દુ પુરાણો અનુસાર ગણપતિ દાદા (ગણેશ) ના પુત્ર નેહુ કોઈ પુરાણોમાં વિસ્તૃત ઉલ્લેખ નથી. ગણેશના બે પુત્રો હોવાનો ઉલ્લેખ આ કથાઓમાં થાય છે. જેનાં નામ શુભ અને લાભ છે.

1. શુભ – ધર્મ અને સારા કાર્યોના પ્રતિક માનવામાં આવે છે.
2. લાભ – સમૃદ્ધિ અને લાભના પ્રતિક તરીકે ઓળખાય છે.

આ બે પુત્રો માતા રિદ્ધિ અને સિદ્ધિના સંતાન છે, જે ગણેશજીની પત્નીઓ તરીકે જાણીતી છે.
હા મહાભારત લખવામાં ગણેશજી (ગણપતિદાદા)નો મહત્વપૂર્ણ રોલ છે. હિંદુ ધર્મમાં માન્યતા મુજબ મહર્ષિ વેદ વ્યાસે મહાભારતનું સંકલન કર્યું અને ગણેશજીએ તેને લખ્યું. કહેવાય છે કે વ્યાસજીને કંઈક એવું વ્યક્તિ જોઈએ હતું .જેની યાદશક્તિ અને લેખન ક્ષમતા ઉચ્ચ સ્તરની હોય જેથી મહાભારતની એક પણ ઘડીથી વિધિ વિખૂટી ન પડે. આ કામ માટે ગણેશજીનું અનુરોધ કરવામાં આવ્યું.

કારણ
આ નાકારણે 10 દિવશ ગણપતિદાદા ને બેશડવામાં આવે છે કે ગણપતિદાદા એ શખત 10 દિવશ વેદ વ્યાશ બોલતા જાય અને ગણપતિદાદા લખતા જાય, એ રિતે મહાભારત લખાય જાય છે તેના કારણે ગણપતિદાદા નું શરીર આખુ ગરમ થયગયું હતું બાજુ માં એક જલાશ્ય હોય છે ત્યાં ઠડું પાણી હોય છે ત્યાં તેને સાનાન કરાવે છે ગણપતિદાદા ઉપર ધૂળ ચોંટી હોય તે અને ગણપતિ દાદા આખા ગરમ થઈ ગયાં હોય છે તે ઠરી જાય છે

ગણપતિદાદા વેદવ્યાશ જીને એક વશન આપે છે કે મને મારી પૂજા અર્શના કરશે અને 11 રમાં દિવસે મને નદી માં જે નવરાવશે એના હું તમામ મનોકામના પન કરીશ

ગણેશજીએ શરત મૂકી કે તેઓ લેખન કરશે પણ વ્યાસજીને થોભ્યા વિના સતત વર્ણન કરવું પડશે. વ્યાસજીએ તેના જવાબમાં ગણેશજીને કહ્યું કે તેઓ ગણેશજીને તરત સમજાઈ જાશે તેવા જ વર્ણનો કરે.

ગણપતિદાદા ને 10 દિવસ બેસાડવા પાછળ ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક માન્યતાઓ છે. ગણેશોત્સવ 10 દિવસ સુધી ઉજવાતો હોવાથી તેનો મૂળ હેતુ ગણપતિ બાપ્પાના આગમન અને વિસર્જન સાથે જોડાયેલી આસ્થાઓમાં રહેલો છે.

1. વિધ્નો હરણ: ભગવાન ગણેશ વિઘ્નહર્તા છે અને જ્યારે તેઓને ઘરમાં બેસાડવામાં આવે છે ત્યારે માને છે કે તે તમામ વિઘ્નો અને અવરોધોને દૂર કરે છે.

2. દસ દિવસનું મહત્વ: શાસ્ત્રો પ્રમાણે 10 દિવસ સુધી ભગવાન ગણેશનું પૂજન કરવાથી અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓ ઊભી થાય છે અને આ 10 દિવસ દરમિયાન ભક્તો તેમના અધ્યાત્મિક અને સામાજિક જીવનને સુધારવા પ્રયત્ન કરે છે.

3. અંતિમ વિસર્જન: 10 દિવસ પછી વિસર્જન એ ભગવાનના આશીર્વાદો સાથે વિદાય લેવાનો પ્રતીક છે, જે દરેક ભક્ત માટે એક નવી શરૂઆતનો સંકેત આપે છે.

આ ઉજવણી લોકમંગલ અને સમાજ માટે શુભતાનો સંદેશ ફેલાવવાનો પ્રયાસ છે.

ગણપતિ વિસર્જન હિંદુ પરંપરાના આધારે ગણેશ ચતુર્થીની ઉજવણીના અંતે કરવામાં આવે છે. આ વિસર્જન વિધિ ભગવાન ગણેશજીની મૂર્તિને પાણીમાં વિલિન કરીને કરવામાં આવે છે જે મુખ્યત્વે નદીઓ તળાવો સાગર વગેરેમાં થાય છે. ગણપતિ વિસર્જનનું ધ્યેય છે કે ભગવાન ગણેેશ તેમના અવતાર પછી પોતાના ધામ પર પાછા જાય છે અને ભક્તોના જીવનમાંથી દરેક વિઘ્ન અને અડચણો દૂર કરે છે.

ગણપતિ વિસર્જનનાં મુખ્ય તબક્કાઓ

1. આરતી અને પૂજા: વિસર્જન પૂર્વે ગણેશજીની પૂજા અને આરતી કરવામાં આવે છે. આ પૂજામાં પરંપરાગત મંત્રોચ્ચાર અને ફુલો ફળો સૂપારી વગેરેનો ઉપયોગ થાય છે.

2. વિસર્જન યાત્રા: આ યાત્રામાં ભક્તો ઊર્જાભર્યા નૃત્ય સંગીત અને નારા સાથે મૂર્તિને વિસર્જન સ્થળ સુધી લઇ જાય છે.

3. વિસર્જન વિધિ: ભક્તો પૂરી શ્રદ્ધા સાથે મૂર્તિને પાણીમાં વિસર્જન કરે છે. આ વિધિ એ પ્રકૃતિ અને ભગવાનની સાથે તાદાત્મ્ય સ્થાપિત કરવાની માન્યતાના આધારે કરવામાં આવે છે.

ગણપતિ વિસર્જન પર્યાવરણને દૂષિત ન થાય તે માટે ઇકો-ફ્રેન્ડલી મૂર્તિનો ઉપયોગ વધતો જઈ રહ્યો છે જેની મદદથી પાણીમાં હાનિકારક પ્રદૂષણ ટાળી શકાય.

ગણેપતદાદા નું હિંદુ ધર્મમાં મહત્વ
ગણપતિદાદા (ગણેશ) હિંદુ ધર્મમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ દેવતા છે અને ખાસ કરીને હિંદુ ઘરોમાં તેમની પૂજા શ્રદ્ધાથી કરવામાં આવે છે. ગણપતિદાદા વિઘ્નહર્તા બુદ્ધિના દેવ અને શુભ આરંભના પ્રતિક માનવામાં આવે છે. હિંદુ ધર્મમાં કોઈ પણ નવા કાર્યની શરૂઆત અથવા ધાર્મિક અનુષ્ઠાન પહેલાં ગણેશજીની પૂજા કરવી શુભ માનવામાં આવે છે.

હિંદુ ઘરોમાં ગણપતિદાદાની મૂર્તિ અથવા ચિત્ર સામાન્ય રીતે હોલ અથવા પૂજાખંડમાં રાખવામાં આવે છે અને તેમના સમક્ષ નિત્યપૂજા આરતી અને મંત્રોચ્ચાર કરવામાં આવે છે. ગણેશ ચતુર્થી જે ગણેશજીના જન્મદિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે તે હિંદુઓ માટે વિશેષ તહેવાર છે અને આ દિવસે ઘરોમાં અને મંદિરોમાં વિશેષ પૂજા અર્ચના કરવામાં આવે છે.

આ રીતે હિંદુ ઘરમાં ગણપતિદાદા શાંતિ સંપત્તિ અને વિઘ્નો દૂર કરે એવી શ્રદ્ધા સાથે પૂજાય છે.;