રણુજાના રામદેવપીર જેને લોકપ્રિય રીતે બાબા રામદેવ; તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.14મી સદીમાં રણુજા જે આજે રાજસ્થાનના નાગૌર જિલ્લામાં આવેલું છે ત્યાં જન્મેલા એક પ્રખ્યાત લોક દેવતા અને સાધુ હતા. રામદેવપીરે સામાજિક ન્યાય સમાનતા અને સર્વધર્મ સમાજનો સંદેશ આપ્યો.અને માનવસેવાની પ્રેરણા આપી.
જન્મ અને પરિવાર
રામદેવપીર ની જીવન કથા નો એક મહત્વનો પાઠ દ્વારકા નગરી પણ છે દ્વારકા જાય છે ત્યારે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ દરિયાની અંદર દ્વારકા નગરી રચાવે છે ને ત્યાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ અજમલ રાજા ને મળે છે અને અજમલ રાજા ને વરદાન આપે છે કે તમારી ઘરે દીકરાનો જન્મ થશે અને એનું નામ રાખજો વિરમદેવ અને નાના દીકરા નું નામ રાખજો રામદેવ અને અજમલ રાજા ત્યાંથી પોકરણ ગઢાવે છે જે પ્રમાણે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ કીધું હતું એ પ્રમાણે તેમની ઘરે બે દીકરા નો જન્મ થાય છે અને અજમલ રાજા નું વાંઝિયા મેણું દૂર થાય છે
રામદેવપીરનો જન્મ વીક્રમ સંવત 1409 (ઇ.સ. 1352) દરમિયાન રાજસ્થાનના રણુજા ગામમાં તોમર રાજપૂત કુટુંબમાં થયો હતો. તેમના પિતાનું નામ અજમાલજી અને માતાનું નામ મીનળદેવ હતું. એ તેમના માતા-પિતા માટે ભગવાન કૃષ્ણના આશીર્વાદ રૂપે આવ્યા હતા. એ બાળકોના રક્ષા અને ન્યાય માટે વિખ્યાત હતા.
ચમત્કારો અને લોકપ્રસિદ્ધિ
રામદેવપીરે અનેક ચમત્કારો કર્યા જેમ કે ગરીબોને અનાજ આપવું પીડિતોનું રક્ષણ કરવું અને દલિતો માટે કામ કરવું. તે બધાને સમાન માનતા હતા અને સમાજમાં કોઈ જાત-પાતનો ભેદ ન હોય તેવું માનતા હતા. તેમના પ્રત્યેની આસ્થા અને શ્રદ્ધાને કારણે તેમને જાગૃત દેવ અથવા લોક દેવતા તરીકે માનવામાં આવે છે.
રણુજા મંદિર
રણુજામાં રામદેવપીરના નામે મંદિર છે. જ્યાં દર વર્ષે મોટા પ્રમાણમાં યાત્રાળુઓ દર્શન કરવા આવે છે. આ મંદિર રામદેવપીરની સન્માનમાં બનાવવામાં આવ્યું છે. જ્યાં રામદેવપીરને ભગવાન તરીકે પૂજવામાં આવે છે.
મૂલ્યો અને વિચારો
રામદેવપીરે સમાનતા અને ભાઈચારાનો સંદેશ આપ્યો. તેમના મતે માનવજાતમાં કોઈ ભેદભાવ ન હોવો જોઈએ અને દરેક ધર્મ અને જાતિના લોકો એક જેવા છે. આ કારણે આજ સુધી તેમના અનુયાયીઓ જેઓ જાતે રામાપંથ કહેવાય છે. તેમના સિદ્ધાંતોનું પાલન કરે છે. આ રીતે રામદેવપીર રાજસ્થાન અને ગુજરાતમાં લોકોના હૃદયમાં જાગૃત દેવ તરીકે પૂજાય છે.
રામદેવપીર; (જેઓને રામસા પીર અથવા રામા પીર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે) રાજસ્થાનના લોકદેવતા અને સંત હતા જેઓ ગરીબ અને પીડિત લોકોના રક્ષક તરીકે જાણીતા છે. તેમના પર અનેક લોકકથાઓ અને પરચા લોકપ્રિય છે.જે તેમના ચમત્કારો અને કરામતો વિશે કહે છે. અહીં રામદેવપીરના કેટલાક પ્રખ્યાત પરચાઓ છે:
ઊંટને જીવતા કરવાનો પરચો: રામદેવપીરે એક વાર એક ઊંટને જીવંત કરી દીધો હતો જેને ખસીને મારવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે રામદેવપીરે આ બનાવ અંગે જાણ્યું, ત્યારે તેઓએ ઉંટના શરીરને સ્પર્શ કર્યો અને ઊંટ જીવી ઉઠ્યો.
ગરિબોને અન્નની વ્યવસ્થા: રામદેવપીર ગરિબોને મદદ કરવા માટે જાણીતાં છે. તેઓએ કથા પ્રમાણે ગરીબો માટે અનાજ ભરેલી જાદુઈ હાંડી બનાવી હતી, જે ક્યારેય ખાલી થતી ન હતી.
ધનકોંટ કિલા (કિલ્લો); નું બંધન રામદેવપીરે એક વખત એક મોટા કિલ્લામાં પ્રવેશ કર્યો જે તેમના ભક્તો માટે બંધ હતો. જ્યારે તેઓએ કિલ્લાના દરવાજા પર માથું મૂક્યું, ત્યારે તે આપમેળે ખુલી ગયું.
રામદેવપીર સાપો અને નાગો પર નિયંત્રણ રાખવામાં પારંગત હતા. એક વાર તેમના પાસે આવેલા ભક્તોને નાગ ડંસી ગયો હતો અને રામદેવપીરે મંત્રબળથી નાગને શાંત કર્યો અને ભક્તનો જીવ બચાવ્યો. શત્રુઓને પરાજિત કરવો: રામદેવપીરે ઘણી વાર દૂષ્ટ શક્તિઓ અને શત્રુઓ સામે લડાઈ કરી છે અને ભક્તોની રક્ષા કરી છે.આ પરચાઓ એમ કહે છે કે રામદેવપીર એ ન માત્ર ભક્તિ અને સદ્ધર્મનું પ્રતિક છે. પણ તેઓ પીડિત અને ગરીબ લોકોની આશા અને શક્તિ પણ છે.
રામદેવપીર ના પરચા
રામદેવ પીરે પેલો પરચો અજમલ રાજાનું વાંજા મેળો દૂર કર્યું હતું અને માતા મીનળદેવને પરચો આપ્યો હતો કે હું કરતા દૂધ ઉતાર્યા હતા અને બીજો પરચો અરજી પાર્ટીને આપે અને દોવરાવી અને તેનું રામદેવપીર દૂધ પીવે પોકરણ ગઢના જંગલમાં એક ભયાનક રાક્ષસ રહેતો હતો તેનો રામદેવપીર એ સહાર કર્યો હતો
અને રામદેવપીર નો પરચોએ પરચો દરજીને પણ આપે છે દરજી જ્યારે કાપડમાં તેનો ઘોડીલો બનાવે ત્યારે છેતરપિંડી કરે છે અને તે ઘોડીલો આકાશમાં વયો જાય છે અને ત્યારે તેમના પિતા અજમલ રાજા તેને જેલમાં પૂરી દઈ છે અને તેને દંડ આપે છે ત્યારે રામદેવપીરને તે પોકારે છે અને ત્યારે રામદેવપીર તેને પરચો આપે છે અને તેને જેલમાંથી છોડાવે છે.
જ્યારે રામદેવપીર ની જાત્રાએ વાણિયો જાતો; હોય ત્યારે તેને વચમાં ચોર મળે છે અને તેને લૂંટી લઈશ એને મારી પણ નાખે છે વાણિયાને વાણિયાની ધર્મપત્ની ત્યારે રામદેવપીરને પોકાર કરે છે અને ત્યારે રામદેવપીર ચોરને ત્યારે રામદેવપીર તેને પડતો આપે છે અને વાણિયાને જીવિત કરે છે.
લાખો વણજારો જ્યારે સાઈડ લઈને; ગુજરાતની ધરતી પર મિસ્ત્રી નું વેચાણ કરવા આવતો હતો ત્યારે વર્ષમાં તેને રામદેવપીર મહારાજ મળે છે અને પૂછે છે આમાં શું છે ત્યારે લાખો વણજારો ખોટું બોલે છે આમાં લુણ છે પછી લાખો વણજારો એમાં જોવે છે ત્યારે તેમાં મિસરીમાંથી લુણ બની ગયેલું હોય છે ત્યારે તમને એવું થાય છે કે કોકા મહાપુરુષ છે અને પછી તેમને રામદેવપીર માફ કરી દઈશ અને લુણનું પાછો મિસ્ત્રી બનાવી દઈશ.
ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ અજમલરાજા ને વચન આપયુ હતુ; હુ તમરી ઘરે જનમ લેય અને રામદેવપીર (જેનને રામાપીર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે) વચ્ચે સંબંધની વાત કેટલાક લોકકથાઓ અને લોકવાયકા મુજબ થાય છે. રામદેવપીર હિંદુ ધર્મના લોકદેવતા અને ખાસ કરીને પશ્ચિમ ભારત ખાસ કરીને રાજસ્થાન અને ગુજરાતના વિસ્તારોમાં પૂજાય છે.
લોકવિશ્વાસ પ્રમાણે રામદેવપીર ભગવાન વિષ્ણુના અવતાર માનવામાં આવે છે અને ખાસ કરીને તેમના શ્રીકૃષ્ણના અવતાર સાથે જોડાણ છે. કહેવાય છે કે ભગવાન વિષ્ણુએ કલિયુગમાં પોતાની ભક્તોના કલ્યાણ માટે રામદેવપીર રૂપે અવતાર લીધો.
રામદેવપીર ધર્મ સમાજ અને સમાનતા માટે જાણીતા છે. તેમણે સમુદાયના નીચલા વર્ગના લોકો માટે અને ભક્તિની અનંત શક્તિ દર્શાવવા માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કર્યું હતું. લોકોનું માનવું છે કે રામદેવપીરે શ્રીકૃષ્ણના માર્ગદર્શન પ્રમાણે પોતાની શક્તિઓ અને કૌશલ્યનો ઉપયોગ કર્ય હતો.
રામદેવપીરનું મુખ્ય મંદિર રાજસ્થાનના જાલોર જિલ્લામાં રુણેચા ધામમાં સ્થિત છે. આ સ્થાન હિન્દુ અને મુસ્લિમ ભક્તોનું પ્રમુખ તીર્થસ્થળ છે.
દેવપીર મહારાજ ના હજી ઘણા બધા પ્રસંગો છે અને તે ઘણા જાણવા જેવા છેરામદેવપીર નું મંદિર રાજસ્થાનમાં આવેલું છે. અને તેને જુના રણુજા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે ત્યાં રામદેવપીર ની સમાધી છે
રણુજા રામદેવપીર નું મંદિર પશ્ચિમ રાજસ્થાનના બારમેર જિલ્લામાં આવેલું છે. આ મંદિરના આજુબાજુ તમને રાજસ્થાનની સંસ્કૃતિ ઇતિહાસ અને પ્રાકૃતિક સુંદરતા અનુભવવા માટે ઘણી જગ્યાઓ મળશે.
અહીં કેટલીક ફરવા લાયક જગ્યાઓ છે:
1. કિંબરલીન ગઢ
રણુજા મંદિરની નજીક આવેલું છે અને રાજસ્થાનના સાંસ્કૃતિક વારસાની અને પ્રાચીન કિલ્લાની સુંદર દ્રષ્ટિ આપે છે.
2. બારમેર શહેર
રણુજા મંદિરથી થોડા અંતરે બારમેર શહેર છે. અહીં તમે હસ્થકલા કિલ્લા અને સ્થાનિક બજારોમાં રાજસ્થાની સંસ્કૃતિનો અનુભવ કરી શકશો.
3. મહાબારના દ્યુન્ઝ
મહાબારના રેતના ટેકરાઓ પર સફારી ऊँટ સફારી અથવા સૂર્યાસ્તનું દર્શન એક અનોખો અનુભવ છે.
4. કરુઇન જેન મંદિર
આ બારમેર નજીક આવેલું પ્રાચીન જૈન મંદિર છે.જે તેની સુંવાળી શિલ્પકલા માટે પ્રખ્યાત છે.
5. નક્શન કિલ્લો
બારમેર પાસે આવેલ નક્શન કિલ્લો એ પણ એક સુંદર ઈતિહાસિક સ્થળ છે.
6. બ્રહ્મા મંદિર આસોટા
આસોટામાં આવેલું બ્રહ્મા મંદિર એક પ્રાચીન સ્થળ છે અને જોવાલાયક છે.આ સિવાય જો તમને રાજસ્થાનની લોકસંગીત અને નૃત્યનો આનંદ માણવો હોય તો સ્થાનિક મેળા અને ઉત્સવો વિશે જાણકારી મેળવવી યોગ્ય રહેશે.